Xuất nhập khẩu hàng phi mậu dịch và những bí mật chưa ai nói cho bạn biết

EXTENDMAX – Xuất nhập khẩu hàng phi mậu dịch là một trong những hoạt động phổ biến, đặc biệt đối với các cá nhân và tổ chức thực hiện trao đổi hàng hóa không vì mục đích thương mại. Mặc dù chính sách áp dụng đối với hàng phi mậu dịch dễ thở hơn nhiều so với hàng thương mại, nhiều công ty nhập khẩu vẫn gặp các vướng mắc về giá, về chính sách chuyên ngành, về nhãn mác hàng hóa hay thuế nhập khẩu. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bản chất của hàng phi mậu dịch và các chính sách chuyên ngành áp dụng. ExtendMax cũng chia sẻ 6 bí mật hữu ích mà chúng tôi đã áp dụng để xuất nhập khẩu hàng phi mậu dịch rất thuận lợi trong nhiều năm qua.

 

Hàng phi mậu dịch là gì

Hàng phi mậu dịch là những sản phẩm không sử dụng cho mục đích thương mại, không kinh doanh mua bán, không có hợp đồng, không cần thanh toán.

Hàng phi mậu dịch còn được gọi là “hàng phi thương mại” hoặc “hàng hóa không nhằm mục đích thương mại” trong các văn bản pháp luật khác nhau. Theo định nghĩa trong Quyết định số 1357/QĐ-BTC ngày 18/05/2021 của Tổng cục Hải quan về việc ban hành bảng mã loại hình xuất nhập khẩu, hàng phi mậu dịch còn được gọi tên là “hàng nhập khẩu khác” và bao gồm những trường hợp như sau:

“a) Quà biếu, quà tặng của tổ chức, cá nhân nước ngoài gửi cho tổ chức, cá nhân ở Việt Nam;

b) Hàng hóa của cơ quan đại diện ngoại giao, tổ chức quốc tế tại Việt Nam và những người làm việc tại các cơ quan, tổ chức này (trừ ô tô, xe máy sử dụng mã G14);

c) Hàng hóa là tài sản di chuyển của tổ chức, cá nhân;

d) Hàng hóa viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại;

đ) Hàng mẫu;

e) Hành lý cá nhân của người nhập cảnh gửi theo vận đơn

g) Hàng hóa mang theo người nhập cảnh vượt tiêu chuẩn miễn thuế;

h) Hàng hóa nhập khẩu của thương nhân nước ngoài được phép kinh doanh tại chợ biên giới;

i) Các hàng hóa khác chưa được định danh ở trên”

Ngược lại với hàng phi mậu dịch, hàng mậu dịch (còn gọi là hàng thương mại hoặc gọi tắt là hàng hóa) là các sản phẩm được đưa vào thị trường thông qua hình thức mua bán, trao đổi, hoặc tiếp thị. Hàng mậu dịch là loại hàng nhập khẩu có thanh toán, có hợp đồng hoặc đơn đặt hàng hoặc chứng từ đặt mua hàng online.

 

Hàng phi mậu dịch có phải là “hàng hóa” không?

Để xác định hàng phi mậu dịch có phải là hàng hóa hay không chúng ta cần căn cứ theo các định nghĩa của pháp luật. Điều này rất quan trọng và có ý nghĩa quyết định liên quan đến các chính sách áp dụng đối với hàng phi mậu dịch xuất nhập khẩu.

Điều 3 của Luật chất lượng sản phẩm hàng hóa số 05/2007/QH12 định nghĩa:

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

1. Sản phẩm là kết quả của quá trình sản xuất hoặc cung ứng dịch vụ nhằm mục đích kinh doanh hoặc tiêu dùng.

2. Hàng hóa là sản phẩm được đưa vào thị trường, tiêu dùng thông qua trao đổi, mua bán, tiếp thị.”

Hàng phi mậu dịch được xuất nhập khẩu không thông qua “trao đổi, mua bán, tiếp thị”. Do vậy, theo định nghĩa của Luật Luật chất lượng sản phẩm hàng hóa số 05/2007/QH12, hàng phi mậu dịch không phải là “hàng hóa” mà chỉ là “sản phẩm”.

Do “hàng phi mậu dịch” là một thuật ngữ được ngành logistics thường xuyên sử dụng, ExtendMax vẫn tiếp tục sử dụng thuật ngữ “hàng phi mậu dịch” trong bài viết này. Tuy nhiên, về mặt bản chất thì các bạn lưu ý “hàng phi mậu dịch” không phải là hàng hóa và không thuộc phạm vi của các chính sách áp dụng đối “hàng hóa”.

 

Mã loại hình xuất nhập khẩu phi mậu dịch

Quyết định số 1357/QĐ-BTC ngày 18/05/2021 của Tổng cục Hải quan quy định mã loại hình nhập khẩu đối với “Hàng nhập khẩu khác” (hàng phi mậu dịch) là H11, mã loại hình xuất khẩu “Hàng nhập khẩu khác” là H21

 

Bộ hồ sơ xuất nhập khẩu hàng phi mậu dịch

Thông thường một bộ hồ sơ xuất nhập khẩu hàng phi mậu dịch bao gồm các chứng từ sau:

• Tờ khai hải quan loại hình H11 hoặc H21
• Vận đơn (chứng từ vận tải) Airway Bill hoặc Bill of Lading
• Hóa đơn chiếu lệ Proforma Invoice (chỉ phục vụ mục đích khai báo hải quan, không nhằm mục đích thanh toán)
• Phiếu đóng gói hàng hóa Packing List (nếu có)
• Thư xác nhận cho, tặng (nếu có)

>>> Rất hữu ích: Bộ chứng từ xuất nhập khẩu đầy đủ bao gồm những gì

>>> Bạn cần biết: Top 10 sai sót thường gặp khi làm chứng từ xuất nhập khẩu

 

Tờ khai phi mậu dịch có gì đặc biệt

Tờ khai phi mậu dịch là tờ khai xuất nhập khẩu hàng hóa theo loại hình H11 hoặc H21. Về mặt bản chất thì tờ khai phi mậu dịch không khác gì so với hàng hóa thông thường, bạn chỉ cần khai đúng mã loại hình xuất nhập khẩu. 

Thông thường các hãng chuyển phát nhanh như FedEx, DHL, UPS đều hỗ trợ mở tờ khai xuất nhập khẩu phi mậu dịch loại hình H11 hoặc H21 cho chủ hàng với mức chi phí thấp hơn các đại lý hải quan khác.

 

Hàng phi mậu dịch có phải kiểm tra chuyên ngành không?

Căn cứ theo Khoản 7, Điều 3 của Nghị định số 132/2012/NĐ-CP (sửa đổi và bổ sung bởi Nghị định số 132/2022/NĐ-CP), thủ tục kiểm tra chất lượng nhà nước được miễn áp dụng đối với “các loại hàng hóa khác không nhằm mục đích kinh doanh (loại hình phi mậu dịch) theo quyết định của Bộ trưởng bộ quản lý ngành, lĩnh vực”.

Ngày 14/11/2022 Bộ Tài chính có công văn số 11827/BTC-TCHQ gửi một số Bộ chủ quản về việc triển khai quy định miễn KTCL đối với hàng hóa nhập khẩu không nhằm mục đích kinh doanh tại Nghị định số 13/2022/NĐ-CP. Tuy nhiên theo ghi nhận của ExtendMax chúng tôi đến thời điểm này vẫn chưa có Bộ nào ban hành Quyết định về danh mục các loại hàng hóa không nhằm mục đích kinh doanh (loại hình phi mậu dịch) được miễn kiểm tra chuyên ngành. Điều này có nghĩa là hàng phi mậu dịch vẫn phải làm thủ tục kiểm tra chuyên ngành như hàng hóa thông thường (cho tới khi có các danh mục được miễn kiểm tra nhà nước).

Tuy nhiên, có một trường hợp đặc biệt mà hàng phi mậu dịch được miễn thủ tục kiểm tra chuyên ngành (theo Công ước quốc tế về hài hòa và đơn giản thủ tục hải quan) khi có giá trị từ 1.000.000 đồng (một triệu đồng) trở xuống. Để được miễn thủ tục kiểm tra nhà nước, bạn cần cung cấp bằng chứng về giá sản phẩm để mở tờ khai giá trị nhỏ (tờ khai MIC) cho lô hàng.

>>> Tìm hiểu ngay: Công văn số 2410/-GSQL-GQ1 của Cục Quản lý Giám sát về Hải quan

 

Có được nhập khẩu ủy thác hàng phi mậu dịch không?

Như đã phân tích ở trên, hàng phi mậu dịch vẫn thuộc diện phải kiểm tra chất lượng nhà nước, vẫn thuộc diện phải xin giấy phép chuyên ngành. Do vậy, nhiều doanh nghiệp phát sinh nhu cầu ủy thác nhập khẩu khi được nhận hàng phi mậu dịch từ công ty mẹ là các sản phẩm công nghệ thông tin thuộc diện phải chứng nhận hợp quy hoặc xin giấy phép nhập khẩu mật mã dân sự, giấy phép nhập khẩu an toàn thông tin mạng. Căn cứ theo theo quy định hiện hành, không có văn bản pháp quy nào hạn chế việc nhập khẩu ủy thác hàng phi mậu dịch. Do vậy, việc nhập khẩu ủy thác đối với hàng phi mậu dịch được thực hiện bình thường.

Trên thực tế ExtendMax đã từng mở nhiều tờ khai nhập khẩu ủy thác với loại hình H11 cho nhiều khách hàng khác nhau.

>>> Bài viết hay: Hướng dẫn về thủ tục xuất nhập khẩu ủy thác

 

Hàng phi mậu dịch có chịu thuế nhập khẩu không?

Hàng phi mậu dịch được miễn thuế nhập khẩu đối với các trường hợp sau:

1) Được miễn thuế khi đáp ứng điều 27 của Nghị định số 134/2016/NĐ-CP

“Điều 27. Miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa không nhằm mục đích thương mại

Hàng hóa không nhằm mục đích thương mại được miễn thuế nhập khẩu trong các trường hợp sau:

1. Hàng mẫu, ảnh về hàng mẫu, phim về hàng mẫu, mô hình thay thế cho hàng mẫu có trị giá hải quan không vượt quá 50.000 đồng Việt Nam hoặc đã được xử lý để không thể được mua bán hoặc sử dụng, chỉ để làm mẫu.

2. Ấn phẩm quảng cáo thuộc Chương 49 của Danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu Việt Nam, bao gồm: Tờ rơi, catalogue thương mại, niên giám, tài liệu quảng cáo, áp phích du lịch được dùng để quảng cáo, công bố hay quảng cáo một hàng hóa hoặc dịch vụ và được cung cấp miễn phí được miễn thuế nhập khẩu theo quy định tại khoản 10 Điều 16 Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu với điều kiện mỗi lô hàng chỉ gồm 01 loại ấn phẩm và tổng khối lượng không quá 01 kg; trường hợp 01 lô hàng có nhiều loại ấn phẩm khác nhau thì mỗi loại ấn phẩm chỉ có một bản hoặc có tổng khối lượng ấn phẩm không vượt quá 01 kg.”

2) Được miễn thuế khi gửi bằng chuyển phát nhanh và đáp ứng điều kiện giá trị từ 1.000.000 VNĐ trở xuống theo quy định tại Điều 1 của Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ:

“Điều 1. Hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh có giá trị từ 1.000.000 đồng (một triệu đồng) trở xuống được miễn thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng.”

3) Đối với các trường hợp còn lại, hàng phi mậu dịch chịu thuế nhập khẩu và thuế VAT như hàng hóa thông thường.

 

Hàng phi mậu dịch thiếu tem nhãn mác có bị phạt không?

Việc quản lý và xử phạt về tem nhãn sản phẩm được áp dụng theo Nghị định số 43/2017/NĐ-CP (được sửa đổi và bổ sung bởi Nghị định số 111/2021/NĐ-CP). Theo đó, phạm vi áp dụng được quy định như sau: “Nghị định này quy định nội dung, cách ghi và quản lý nhà nước về nhãn đối với hàng hóa lưu thông tại Việt Nam, hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.”

Như đã phân tích ở trên, hàng phi mậu dịch về mặt bản chất chỉ là “sản phẩm”, do vậy hàng phi mậu dịch nằm ngoài phạm vi áp dụng của các các nghị định nêu trên (áp dụng đối với “hàng hóa”). Tuy nhiên, để phục vụ mục đích định danh hàng hóa và tính thuế nhập khẩu, thuế VAT cũng như kiểm tra chuyên ngành, bạn vẫn nên đảm bảo hàng phi mậu dịch có đầy đủ nhãn mác bao gồm các nội dung cần thiết.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn ghi nhãn cho hàng hóa điện tử

 

Hàng phi mậu dịch có phải tham vấn giá không?

Việc tham vấn giá đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu được quy định chi tiết tại Thông tư số 38/2015/TT-BTC (sửa đổi và bổ sung bởi Thông tư số 39/2018/TT-BTC). Phạm vi điều chỉnh của Thông tư này như sau:

“Điều 1. Phạm vi điều chỉnh

1. Thông tư này quy định về thủ tục hải quan; kiểm tra, giám sát hải quan; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.”

Như đã phân tích ở trên, căn cứ theo Luật chất lượng sản phẩm hàng hóa thì hàng phi mậu dịch về mặt bản chất chỉ là “sản phẩm”, không phải là “hàng hóa”. Do vậy, hàng phi mậu dịch nằm ngoài phạm vi áp dụng Thông tư số 38/2015/TT-BTC, không thực hiện các phương pháp định giá quy định bởi Thông tư số 38/2015/TT-BTC.

Tuy nhiên do có nhiều doanh nghiệp “khai bừa” giá trị lô hàng do không phải thanh toán, cán bộ hải quan vẫn yêu cầu cung cấp bằng chứng về giá đối với phần lớn các lô hàng nhập phi mậu dịch khi cán bộ hải quan thấy mức giá là chưa hợp lý.

 

Hàng phi mậu dịch có được bán không?

Hiện nay chưa có quy định về việc “cấm bán” các sản phẩm được nhập khẩu thông qua loại hình H11. Điều này đồng nghĩa với việc chúng ta hoàn toàn có thể bán các sản phẩm đã nhập khẩu thông qua loại hình H11. Việc này là phù hợp với các quy định hiện hành bởi các lý do và ví dụ như sau:

1. Nguyên tắc cơ bản của hiến pháp và pháp luật là “tổ chức, cá nhân được thực hiện các hành động mà pháp luật không cấm”. Do vậy, nếu không có văn bản nào cấm, hoặc hạn chế việc bán sản phẩm nhập khẩu theo loại hình H11, việc bán các sản phẩm này là hợp pháp.

2. Đối với quà biếu, quà tặng nhập khẩu theo loại hình H11, sau khi nhận được quà thì người nhận hoàn toàn có quyền sở hữu và quyền định đoạt đối với món quà này. Do vậy họ hoàn toàn có quyền bán món quà đó.

3. Đối với hành lý tùy thân hoặc tài sản di chuyển của các tổ chức cá nhân, hoặc tài sản của các cơ quan ngoại giao nhập khẩu theo loại hình H11, chủ sở hữu hoàn toàn có quyền định đoạt đối với tài sản của mình và có thể bán theo quy định của pháp luật

4. Đối với hàng hóa viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại được nhập theo loại hình H11, Chính phủ có ban hành nghị định Nghị định 80/2020/NĐ-CP và hướng dẫn cho trường hợp bán thanh lý tại Điều 17.

 

Nếu bạn thấy bài viết hướng dẫn của chúng tôi là hữu ích và có giá trị áp dụng trong thực tế, xin vui lòng ủng hộ chúng tôi bằng cách đánh giá ở phần dưới của bài viết, để lại bình luận, và chia sẻ bài viết tới những người bạn hoặc những người làm việc cùng ngành nhập khẩu, logistics. Đánh giá của bạn sẽ là động lực lớn để chúng tôi viết các hướng dẫn thủ tục chi tiết hơn, có giá trị hướng dẫn hơn cho các doanh nghiệp nhập khẩu

↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓